|
معرفي رشته و گروه طب فيزيكي و توانبخشي
طب فيزيكي و توانبخشي (Physical Medicine & Rehabilitation) به عنوان يك تخصص پزشكي از اواخر دهه چهل شمسي وارد ايران شد و تا سالهاي آغازين دهه پنجاه بصورت پراكنده، در شهر هاي مختلف كشور شاهد حضور پزشكان متخصص طب فيزيكي و توانبخشي كه اصطلاحاً فيزياتريست (Physiatrist) ناميده مي شوند، بوده ايم.
سرآغاز و تاريخچه اين رشته به اوايل دهه 1940 ميلادي بر مي گردد كه به دنبال تبعات و معلوليت هاي شديد حاصله در ميان بازماندگان جنگ جهاني دوم و ضايعات صعب العلاج آنها، انگيزه پايه گذاري چنين رشته اي در طب ايجاد گشته و سرانجام در اواخر سال 1947، از طرف هيئت بورد متخصصين آمريكا به عنوان يك رشته از ميان 24 رشته تخصصي پزشكي پذيرفته شد.
در نهايت با توجه به نياز جامعه و حيطه عملكرد اين رشته، اولين دوره آموزش دستياري از سال 1373 در دانشگاه علوم پزشكي تبريز توسط آقاي دكتر محمد صادق صديق مستوفي راه اندازي گرديد.
با توجه به رشد كمي جمعيت و زياد شدن ميانگين طول عمر و شيوع بيماريهاي غيرواگيردار از يك سو و نيز افزايش معلوليت ها بدليل ازدياد حوادث و همچنين توجه به كيفيت زندگي و افزايش فعاليتهاي ورزشي از سوي ديگر و نيز توزيع جمعيت جوان به همراه روند رو به افزايش جمعيت سالمند در ايران، به نظر مي رسد طب فيزيكي و توانبخشي يكي از مورد نيازترين رشته هاي تخصصي در كشور ما باشد.
Physiatrists Practice Setting :
عملكرد فيزياتريست ها مي تواند هم در بخش هاي بستري بيمارستاني (inpatient) و هم در كلينيك هاي سرپايي (outpatient) باشد.
يعني در مورد اول زماني با فيزياتريست مشاوره مي شود كه بيمار به نقطه اي از ثبات باليني رسيده باشد كه درمانهاي مديكال و مراقبتهاي نرسينگ بيشتري را نمي طلبد اما شايد قادر به انجام فعاليتهاي روزمره شخصي (self care) و موبيليتي نباشد كه بتواند با استقلال رهسپار منزل گردد. در اينجاست كه سرويس هاي توانبخشي اعم از بستري و سرپايي و سرويس هاي خانگي در ايجاد اين استقلال عمل و بازگرداندن فانكشن بيمار نقش موثري ايفا مي نمايند.
پهنه وسيع خدمات out patient در درمان اختلالات عضلاني- اسكلتي- عصبي در فوق ذكر گرديد.
همچنين لازم به يادآوري است كه خدمات بستري در مراكز تخصصي توانبخشي علاوه بر مراكز جنرال در كشورهاي پيشرفته دنيا مهيا است همچون مركز توانبخشي TBI ، مركز SCI ، مركز سالمندان و ...
در واقع نقش موفق يك فيزياتريست توانايي تركيب همگي اين اطلاعات، با تمركز بر معاينه طبي و فانكشنال و در نهايت رسيدن به يك تشخيص هماهنگ با يافته هاي باليني و بازسازي يك برنامه جامع درماني/ توانبخشي است.
اينك به معرفي اختصاري گروه طب فيزيكي و توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي تبريز مي پردازيم:
اين دپارتمان در حال حاضر از 6 نفر عضو هيات علمي شامل 1 نفر استاد، 4 نفر دانشيار و 1 نفر استاديار تشكيل شده است. آموزش دوره دستياري در اين رشته به روال كل كشور 3 سال مي باشد. حدود 12 نفر رزيدنت طب فيزيكي و توانبخشي ، به طور متوسط هر سال 4 نفر مشغول تحصيل و طي دوره رزيدنتي مي باشند.
ضمناً چرخه هاي آموزشي براي دانشجويان پزشكي در نظر گرفته شده است كه باعث آشنايي با اصول مقدماتي و باليني اين رشته در ميان دانشجويان مي گردد.
در حال حاضر بخشهاي باليني اين دپارتمان در مراكز آموزشي درماني امام رضا (ع)، شهدا، شهيد مدني، سينا و كودكان تبريز با حضور مستمر يک يا دو نفر عضو هيا ت علمي متمركز است و فيلدهاي وسيع الطيفي را پوشش مي دهد كه ذيلاً به اختصار به آنها اشاره مي شود:
مركز آموزشي درماني امام رضا (ع) (امام خميني سابق) كه اولين مركز آموزشي گروه توانبخشي به حساب مي آيد شامل بخشهاي توانبخشي جنرال، درمانگاههاي سرپايي، الكترودياگنوزيس، فيزيوتراپي بيماران بستري و سرپايي و انجام تزريقات مفصلي روتين مي باشد.
مركز تحقيقات طب فيزيكي و توانبخشي كه از اواخر سال 1389 به همت مدير گروه تاسيس و راه اندازي گرديده است در مركز آموزشي و درماني امام رضا مستقر است. تجهيزات اين مركز شامل دستگاه اندازه گيري قدرت و آموزش تمرينات تقويتي Biodex ، سنجش و آموزش تمرينات تعادلي Biodex ، وFoot Scan و Body Composition Test و بسياري تسهيلات ديگر مي باشد.
مركز آموزشي و درماني شهدا، در جوار بخشهاي تخصصي جراحي ارتوپدي، مركز توانبخشي ارتوپدي محسوب شده و تنها بيمارستان داراي بخش بستري توانبخشي با حدود 7 تخت بستري به همراه بخشهاي سرپايي مجهز فيزيوتراپي مي باشد. همچنين تشخيص بيماريهاي موسكولواسكلتال و تزريقات مفصلي تحت گايد سونوگرافي موسكولواسكلتال توسط متخصص دوره ديده در اين مركز انجام مي گيرد.
مركز آموزشي درماني شهيد مدني، درجوار بخشهاي تخصصي كارديولوژي مركز اصلي توانبخشي قلبي محسوب شده و داراي دستگاه فشارنده متناوب خارجي (EECP) و تجهيزات لازم بازتواني قلبي مي باشد. همچنين فيزيوتراپي سرپايي و طب سوزني و سونوگرافي موسكولواسكلتال از ديگر امكانات ارائه شده در اين مركز آموزشي مي باشد.
مركز آموزشي درماني سينا، شامل بخش توانبخشي سوختگي و سوانح و الكترودياگنوزيس در جهت تشخيص اختلالات نوروماسكولر ناشي از بيماريهاي داخلي مي باشد.
مركز آموزشي درماني كودكان، تنها بيمارستان توانبخشي تخصصي بيماران كودك زير دوازده سال با اختلالات نوروماسكولر مركزي از قبيل CP و محيطي شامل SMA و ... مي باشد. كه همچنين الكترودياگنوز كودكان بستري و سرپايي با اختلالات فوق الذكر در اين مركز انجام مي گيرد.
آشنایی بیشتر با رشته طب فیزیکی و توانبخشی و تاریخچه آن
|