تاریخچه و سیر تکاملی رشته :
از بین نویسندگان بی شماری که در قرون 17 و 18 میلادی درباره بیماریهای کودکان تالیفاتی داشته اند . دو نفر شایسته یادآوری هستند.(1689-1624) Thomas Sydenham مشهور به بقراط انگلیسی درباره تب بثوراتی مخملک ، سرخک ، آبله ، صرع ، ریکتز ، تب ناشی از درآوردن دندان ، اسکوربوت و بیماری کره که ما آنرا بنام رقص سنت ویتوس می شناسیم ، تالیفاتی دارد .
(1823-1749) Edward Jenner ماده آبله گاوی را به بازوی یک پسر 8 ساله تلقیح کرد و 6 هفته بعد ماده آبله انسانی را دربازوی دیگر همان پسر تلقیح کرد و 6 هفته بعد آماده آبله انسانی را دربازوی دیگر همان پسر تلقیح نمود. کودک به آبله مبتلا نشد.. اعلام یکی از بزرگترین دستاوردهای پزشکی در تمام اعصار : با ایمن سازی می توان از بیماریها پیشگیری کرد.
در اواخر قرن 17 و اوایل قرن 18 ، ضرورت توجه ویژه به مراقیبت ، تکامل و بیماریهای کودکان بیش از پیش نمایان گشت و متخصص شدن در طب کودکان بخصوص در آلمان و فرانسه آغاز شد. در سال 1883 ، انجمن درمانی شیرخواران ، اگر نگوییم اولین ، ولی یکی از اولین سازمانهای تخصصی بود که در آلمان تشکیل شد.
طب کودکان در آمریکا
اگرچه پزشکان زیادی در زمینه بیماریهای کودکان کتاب هایی نوشته اند ، ( 1919-1830 ) Dr. Abraham Jacobi  پدر طب کودکان در آمریکا محسوب می شود . متخصص کودکان آلمانی که سال 1853 وارد نیویورک شد و کرسی طب کودکان را درسال 1861 در کالج پزشکی نیویورک راه اندازی کرد. چندین انجمن طب کودکان را سازماندهی نمود ، انتشار چندین نشریه پزشکی کودکان را در چندین بیمارستان نیویورک توسعه بخشید . نویسنده فعالی که بطور وسیعی درباره تغذیه و بهداشت کودکان تدریس می کرد.
علاوه بر دکتر جاکوبی ، پیشتازانی همچون و Luther Emmett Holt در نیویورک ، Forsyth Meigs در فیلادلفیا و William
Mckim Marriott در سنت لوئیس ، تخصص کودکان را از طریق تالیفات و تدریس های خود به سرعت گسترش دادند . اولین بیمارستان مستقل کودکان در سال 1855 در فیلادلفیا ساخته شد آکادمی طب کودکان آمریکا درسال 1930 و بود طب کودکان آمریکا در سال 1933  بنیان گذاری شد.
Nurturing Children :A History of Pediatrics
Book by A.R.Colon ;Greenwood Press , 1999 .329 pgs.
  
ب: در ایران
آموزش رشته کودکان در ایران ، سابقه چندین دهه توام با موفقیت های درخشان دارد . همزمان با پیشرفت و توسعه علوم به پزشکی و اطفال ، نیاز به ارتقاء سطح آموزش و برنامه ریزی آموزشی و تهیه منابع جدید و حتی ضرورت طراحی و ساخت مکان های آموزشی جدید مورد توجه قرار گرفت.
توام شدن تجربه استادان و مراکز آموزشی داخل کشور با دستاوردهای فارغ التحصیلان خارج ازکشور که به وطن بازگشتند، ساختار بهبود یافته ای به برنامه های آموزشی رشته های مختلف از جمله رشته کودکان داد.
با وجود نیاز های وسیع و پراکنده و متفاوت جامعه ، نیاز سنجی بطور جامع انجام نشده و در اغلب موارد نیاز سنجی مقطعی ، محلی و غالبا" تخمینی بوده است .
اگر چه ساختار کتاب های مرجع خارجی ارتباطی با یک برنامه مدون آموزشی ندارد ، در تاریخچه آموزش این رشته سرفصل ها وعناوین و محتوای آها عملا" برنامه آموزشی را تشکیل میداده و در پاره ای از موارد سطر به سطر آن موضوع ارزیابی دوره و یا پایان دوره ، قرار می گرفته است .
پیشرفت سریع شیوه های جدید آموزش و فرضیه های مربوط به آن در دو ، سه دهه اخیر و تغییرات در چگونگی و سطح توقع و نیازهای جامعه ، مسئولین را در چند سال اخیر برآن داشت تا بازنگری های مکرر در آموزش پزشکی بطور کلی و از آن جمله دوره های تخصصی بنمایند و همزمان با این حرکت ، دانشگاههای علوم پزشکی نیز در مقاطع مختلف ، شیوه های آموزشی وبرنامه آموزشی را با نوآوری هائی بهبود داده و به بالا بردن سطح آموزش کمک کرده اند.
این برنامه های آموزشی بر پایه ساختار اولیه ای که در اوایل دهه پنجاه توسط وزارت علوم و آموزش عالی وقت تدوین شده بود، طراحی و اجرا می گردید . بعضی دانشگاههای ضرورت داشتن برنامه جامع و کلی را مد نظر قرار داده و اقدام به مکتوب کردن برنامه و تجربه های خود نمودند . این حرکت باعث پیشرفت های شگرف در ابعاد مختلف گردید و ساختار آموزش را دچار دگرگونی های آشکار کرد.
مرکز طبی کودکان از نخستین مراکز آموزش طب کودکان به معنای امروزی در کشور بوده است . لذا بیان تاریخچه این مرکز قسمتی از تاریخچه آموزش طب کودکان در کشور می باشد.
طرح ایجاد مرکز طبی کودکان با اهداف کلی مانند مبارزه با مرگ ومیر کودکان ، تسهیل آموزش در سطح مختلف و مطالعه و تحقیق بیماری های شایع نوزادان و کودکان در سال های 1338 تا 1339 توسط مرحوم دکتر حسن اهری تهیه گردید. در سال 1340 با تصویب طرح ، هسته اصلی به صورت جمعیتی به نام طرفداران مرکزطبی کودکان تشکیل و نخستین جلسه خود را در آذر ماه سال 1340 برگزار نمود.
ساختمان مرکز طبی کودکان ، به عنوان اولین مرکز آموزش طب کودکان در کشور ، در سال 1344 آغاز و در تیرماه 1346 به ثبت رسید و دارای شخصیت حقوقی گردید.
مرکز طبی کودکان در تاریخ 15 آبان ماه سال 1347  رسما" افتتاح شد . در 17 بهمن ماه سال 1349   ، دکتر حسن اهری ، بنیان گزار و مدیر عامل مرکز طبی کودکان در نتیجه بیماری ناگهانی به رحمت ایزدی پیوست و با پاس خدمات گرانقدر وی در ایجاد پیشرفت در مرکز طبی کودکان ، بیمارستان به نام بیمارستان دکتر حسن اهری ، مدیریت عامل مرکز طبی کودکان به مرحوم دکتر محمد قریب محول شد. در بهمن ماه سال 1355 استاد دکتر محمد قریب در نتیجه یک بیماری مزمن دار فانی را وداع گفت.
طبق مستندات موجود در گزارش جناب آقای دکتر جعفریان ( متخصص کودکان که از پیشکسوتان و بنیان گذران این رشته می باشند ) در سال 1346 ایشان به همراه تعدادی دیگر از متخصصین برجسته کشور به عنوان مسئول اصلاحات برنامه آموزشی در دانشکده پزشکی دانشگاه ملی برگزیده و تغییراتی در برنامه های آموزشی به وجود آوردند و خدمات آموزشی و درمانی مربوط به اطفال از این سه سال در بیمارستان جرجانی با 70 تخت و بیمارستان تامین اجتماعی بوسیله 11 نفر هیات علمی متخصص کودکان ارائه می شده است.
در سال 1350 آقای دکتر جعفریان به سمت ریاست دانشکده پزشکی دانشگاه ملی سابق منسوب و بیمارستان لقمان الدوله به دانشکده پزشکی واگذار و 30 تخت اطفال و 20 تخت نوزادان در این بیمارستان به گروه کودکان دانشگاه اضافه شد. در سال 1356 اصلاحات دیگری  در دانشکده پزشکی اتفاق افتاد وسازماندهی جدیدی برای بخش ها انجام گرفت . ریاست بخش و مدیریت گروه برای اولین بار در سال 1356 به مدت یکسال بر عهده پروفسور مرندیان که از پیشکسوتان و صاحب نظران رشته اطفال کشور هستند گذاشته شد.
در این زمان بخش های اطفال دانشگاه در دو بیمارستان لقمان به ریاست پروفسور مرندیان و بیمارستان جرجانی ( واقع در خیابان دماوند که در سال 1354 تعطیل و امکانات آن به بیمارستان تازه تاسیس امام حسین واقع در خیابان شهید مدنی منتقل شد.
بعد از انقلاب اسلامی وشکل گرفتن دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1364 بیمارستان های طالقانی ، شهدا ، مفید و امام حسین به دانشگاه واگذار شد.
بیمارستان کودکان مفید نیز که وابسته به وزارت بهداری سابق بود و در اوائل دهه 1360 به دانشگاه واگذار و متعاقبا" در این بیمارستان پذیرش دستیار فوق تخصصی در رشته های اعصاب ، خون و انکولوژی و نوزادان شروع شد و در ادامه رشته های فوق تخصصی عفونی ، ریه و روماتولوژی نیز راه اندازی شد.