مقدمه
علم ژنتيک چگونگی انتقال اطلاعات توارثی را از يک سلول به سلول ديگر يا از يک نسل به نسل ديگر بررسی می کند . بعبارت ديگر دانش ژنتيک پزشکی تلاش می کند تا مکانيسم های سلولی و مولکولی انتقال صفات از نسلی به نسل ديگر را توضيح دهد . پیشرفت های شگرف دهه های اخیر در زمینه روش های تولید اطلاعات ژنتیکی از جمله روش های توالی یابی نسل سوم و همچنین رویکردهای پیچیده تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از اطلاعات، حیطه کاربرد این رشته را به تمامی زمينه های علوم پزشکی گسترش داده و اهميت روز افزون و انکار ناپذیر دانش ژنتيک پزشکی را در زمینه هایی چون تشخیص و مدیریت بالینی بیماری های ژنتیکی، شناسایی استعداد ژنتیکی ابتلا به بیماری های کمپلکس و پزشکی فرد محور به اثبات رسانده است.
معرفی گروه ژنتیک پزشکی
گروه ژنتيک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز از سال 1368 به عنوان بخش ژنتيك پزشكي در گروه بیوشیمی و آزمایشگاه های بالینی شروع به فعالیت نموده است. گروه ژنتیک پزشكي در تبریز از بدو تأسيس مسئوليت تدريس كليه دروس ژنتیک مربوط به رشته هاي مامایی ، پرستاری ، علوم آزمایشگاهی، گفتار درمانی ، بینایی سنجی و ژنتیک پزشکی براي دانشجويان پزشكي، دندانپزشكي را برعهده داشته است.
با افزايش تعداد دانشكده هاي پزشكي و كمبود نيروي متخصص در رشته هاي علوم پايه بخصوص ژنتیک پزشکی ، تأسيس دوره هاي كارشناسي ارشد در دستور كار معاونت آموزشي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي قرار گرفت و مجوز تأسيس اين دوره در سال 1386 براي ژنتیک پزشكي تبریز صادر و در همان سال اولين دوره برای كارشناسي ارشد ژنتیک پزشكي آموزش خود را در اين بخش آغاز كردند. با افزايش تعداد متخصص در رشته ی ژنتیک پزشکی و نیاز به توسعه ی این رشته، با پیگیریهای مستمر و وسیع دکتر شکاری خانیانی از سال 1390 از گروه بیوشیمی مستقل شده گروهی به نام ژنتیک پزشکی در دانشکده پزشکی تاسیس گردید و رسما آغاز به کار کرد.
از آن پس همه ساله گروه در اين مقطع 5-8 دانشجو پذيرفته است و در مهرماه سال 1401 چهاردهمین دوره دانشجويان كارشناسي ارشد ثبت نام شده اند. امید است با افزایش تعداد هیات علمی و امکانات آموزشی و پژوهشی گروه به زودی مجوز تأسيس دوره دكتري (Ph.D) ژنتیک پزشكي به دانشگاه علوم پزشكي تبریز اعطاء گردد .
فعالیت های مرتبط با خدمات آزمایشگاهی ژنتیک پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز در قالب آزمایشات سیتوژنیک توسط دکتر محدث اردبیلی در جهاد دانشگاهی تبریز آغاز گردید. و سپس با پیوستن نیروهای جدید متخصص و تاسیس دو آزمایشگاه ژنتیک پزشکی در کلینک تخصصی و فوق تخصص دانشگاه (شیخ الرییس )، انجام آزمایشات تشخیصی مولکولی نیز فعال شد و از آن زمان تا به حال خدمات مشاوره ی ژنتیک و آزمایشات مولکولی و سلولی ژنتیکی را به شمال غرب کشور ارایه نموده است. در سال 1387، مجوز تشخیص قبل از تولد ( PND) تالاسمی توسط دکتر شکاری خانیانی و دکتر منصوری درخشان رسما از وزارت بهداشت و درمان دایره ژنتیک اخذ و برای اولین بار در شمال غرب کشور، شروع به فعالیت در این حیطه نمود .
و متعاقبا در سال 1387 با پیوستن نیرویهای جدید ، گروه ژنتیک پزشکی رسما فعالیت خود را بطور مستقل آغاز نمود. در حال حاضر این گروه در زمینه های آموزشی ، پژوهشی و خدمات تشخیصی در حیطه ژنتیک پزشکی (مشاوره ژنتیک، آزمایشات سیتوژنتیک، ژنتیک مولکولی و مرکز تحقیقات ژنتیک پزشکی) مشغول به فعالیت میباشد.
تعداد اعضای هیات علمی گروه ژنتیک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز 4 نفر می باشد که از این تعداد دو نفر دارای مرتبه استادی، دو نفر مرتبه دارای مرتبه استادیاری میباشند . که ارائه دهنده فعالیت های آموزشی و پژوهشی به دانشجویان کارشناسی، پزشکی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی دانشکده و دانشکده های اقماری هستند. از زمان تاسيس تاکنون اين گروه فعاليت های متنوع علمی، پژوهشی و کلينيکی داشته است که برخی از آنها به اين قرار است:
1- آموزش نظری و عملی دانشجويان علوم پايه پزشکی در مقاطع دکتری تخصصی (PhD )، کارشناسی ارشد (MSc ) ، پزشکی (MD ) و رشته های مختلف کارشناسی ( BSc )
2-انجام پروژه های پژوهشی در قالب پايان نامه های دانشجويی و پروژه های مستقل ارائه شده توسط اعضای هيئت علمی گروه
3- همکاری و ارائه خدمات کلینیکی و مشاوره ژنتیک در زمينه های مختلف مورد نياز بيمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی تبریز از جمله بیمارستان های کودکان، الزهرا و طالقانی
4- راه اندازی مراکز مشاوره و تشخیص ژنتیکی (بیماران ژنتیکی و پیشگیری از بیماری های ژنتیکی با ارائه روشهای پیشرفته تشخیص پیش از تولد) در کلینیکهای تخصصی و فوق تخصصی دانشگاه.
گروه هم اکنون در حال تجهيز آزمايشگاه آموزشی و تحقيقاتی مرکزی است.
یکی از چشم انداز های گروه راه اندازی رشته ژنتیک پزشکی در مقطع دکتری تخصصی (PhD) است و اعضای گروه اميدوارند بزودی بتوانند با ياری خداوند متعال از نظر علمی جايگاه مناسبی در سطح منطقه و جهان کسب نمايند .
رسالت گروه:
- ژنتیک پزشكی برای رشته های علوم پزشكی شامل پزشكی، دندانپزشكی و علوم وابسته
- دانشجو در مقاطع تحصیلات تكمیلی جهت عرصه های آموزشی، پژوهشی، تشخیصی و درمانی
- های بنیادی در ژنتیک پزشكی
- توسعه و ارتقای فناوری های نوین ژنتیكی درتشخیص و درمان بیماریها
- در برنامه های سیستم بهداشتی ودرمانی در زمینه اپیدمیولوژی و پیشگیری بیماریهای ژنتیكی شایع
- خدمات مشاوره ای و پاراکلینیكی ژنتیک درمراکز درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشكی تبریز
اهداف کلان :
- هر چه بیشتر سلامت و پیشگیری از بروز معلولیتها
- بیماری های ژنتیكی با ارتقا و توسعه ی علم
- تكنیكهای تشخیصی آزمایشگاهی و بیوانفورماتیكی جدید
- کیفی سطح آموزش دانشجویان و ابداع روشهای آموزشی نوین
- افراد متخصص در رشته ژنتیک پزشكی
- پزشكی و تربیت افراد متخصص برای برطرف نمودن نیازهای جامعۀ PhD جذب دانشجو در سطح علمی کشور
- همكاری فعالیت های پژوهشی با سایر مراکز تحقیقاتی داخلی و خارجی
- در راستای برطرف نمودن نیازهای دانشگاه و مراکز تشخیصی و درمانی وابسته
- ارائۀ خدمات مشاوره ای و پاراکلینیكی درمراکز درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشكی تبریز
ایمیل : genetics_tbzmed@outlook.com
محل استقرار : ساختمان دانشکده پزشکی - طبقه دوم
تلفکس33371587